Geschiedenis

De GBB is opgericht in 2009, maar daarvoor waren er al bezorgde burgers die hun krachten hadden gebundeld. Op 6 november 2019 bestond de GBB 10 jaar, zie ook “10 jaar GBB in vogelvlucht“. Hieronder de geschiedenis uitgeschreven:

  • 2003 – 2009

    In 2003 was er een sterke stijging van het aantal bevingen in de gemeente Loppersum met een uitschieter van 3 op de schaal van Richter in Stedum. Een aantal mensen begint zich ernstig zorgen te maken.

    Op 3 november 2003 vraagt de Stichting Dorpsbelangen Middelstum (SDM) aan burgemeester Rodenboog van Loppersum of de gemeente zich sterk wil maken voor een goede afhandeling van de schade die ontstaat door aardbevingen. De burgemeester neemt het initiatief tot de organisatie van een tweetal informatieavonden in Vita Nova, Middelstum (op 24-11-2003 en 15-11-2004). Hier geeft een panel van deskundigen haar visie op: ‘Aardtrilling in de gemeente Loppersum’ en ‘Bodemdaling’.

    Na twee relatief rustige jaren loopt het aantal bevingen in 2006 snel op. De groep rond Stichting Dorpsbelangen Middelstum (SDM), met onder andere mevrouw H. Groeneveld en de heer J. Veenstra, eist bij de Provincie nieuw onderzoek naar de effecten van de gaswinning. Hier wordt niet op ingegaan. Op 8 augustus van dat jaar is er een beving van magnitude 3.5 op de schaal van Richter in Westeremden, de zwaarste tot dan toe.

    Oprichting werkgroep

    Na hernieuwd overleg in november 2006 tussen SDM, provincie en gemeente Loppersum, spreken de laatste twee hun steun uit aan nieuw onderzoek naar de gevolgen van de gaswinning. Er zal een werkgroep van burgers worden gevormd met als taak advies te geven over de vraagstelling van het onderzoek. Het onderzoek zal zich beperken tot een evaluatie van alle bestaande kennis over de gevolgen van de gaswinning.

    Deze ‘Klankbordgroep’ wordt opgericht op 15 januari 2007 en bestaat uit

    • Toni van Batenburg (Huizinge)
    • Marko Datema (namens De Vereniging Groninger Dorpen)
    • Reinder Dijk (Westeremden)
    • Hilda Groeneveld (Middelstum)
    • Jelle van der Knoop (Stedum)
    • Jan Veenstra (Toornwerd) en
    • Koos de Vries (Westerwijtwerd)

    De Klankbordgroep heeft als doel:

    1. Een rechtvaardiger schadevergoedingsregeling
    2. Een betere informatievoorziening richting bevolking, door het instellen van een loket waar bewoners met vragen terecht zouden kunnen.

    Onderzoek

    Het onderzoek zal worden gefinancierd door de Commissie Bodemdaling, dus indirect uit gelden, die de NAM aan deze Commissie ter beschikking stelt. De provincie stelt een Stuurgroep van deskundigen in die de opdracht en afwikkeling van het onderzoek gaat bewaken. Bij de vergaderingen is de Klankbordgroep aanwezig.

    De Stuurgroep bestaat uit vertegenwoordigers van

    • het Waterschap;
    • het KNMI;
    • de Commissie Bodemdaling;
    • de provincie Groningen;
    • de Technische Commissie Bodembeweging (TCBB);
    • de gemeente Loppersum (burgemeester Rodenboog).

    Uitvoerder van het onderzoek is Deltares, in samenwerking met TNO die een deelvraag behandelt. De focus van het onderzoek ligt op de gevolgen van de aardgaswinning voor de gemeente Loppersum. Het is een evaluatiestudie van alle onderzoek die er tot dan toe is verschenen. De bedoeling is dat hier met een kritische blik naar wordt gekeken. De Klankbordgroep mocht aanzitten bij de vergaderingen en commentaar leveren.

  • 2009 - Oprichting vereniging Groninger Bodem Beweging

    In de loop van het onderzoek, dat keer op keer werd vertraagd, werd het de leden van de Klankbordgroep duidelijk dat het onderzoek niet op alle vragen antwoord zou geven. Ook waren de conclusies in hun ogen ten onrechte nogal sussend van toon. Daarop besluit de Klankbordgroep een vereniging op te richten van en voor de bewoners die schade ondervinden van de gaswinning. De hoop en verwachting is dat veel Groningers lid worden, zodat we een vuist kunnen maken naar de NAM.

    Op 6 november 2009 werd de vereniging Groninger Bodem Beweging (GBB) opgericht bij notaris Suk in Winsum.

    Bestuursleden:

    • Jelle van der Knoop (voorzitter)
    • Koos de Vries (penningmeester)
    • Hilda Groeneveld (secretaris)
    • Roelof Hupkes
    • Adviseur: Jan Veenstra
  • 2010 - 2012

    Begin 2010 is het onderzoeksrapport opgeleverd door TNO Deltares. Zoals al werd verwacht was het onderzoek onvoldoende kritisch en was de toonzetting: het valt allemaal wel een beetje mee. Het eerste jaar was de GBB vooral met de basis van de vereniging bezig: het maken van een website, het opzetten van ledenadministratie.

    Wel kreeg de GBB veel aandacht van lokale en landelijke media. Er werd een paar keer overleg gevoerd met de NAM; dit overleg leverde weinig op. Er werd een aantal presentaties gegeven, onder andere aan de gemeenteraad van Loppersum. Met de toeloop van leden wilde het nog niet zo vlotten. Eind 2011 had de vereniging ongeveer 200 leden.

    Op 16 augustus 2012 komt de beving van Huizinge, kracht 3.6 op de schaal van Richter. De heftigheid van deze beving maakt voor het eerst aan veel mensen duidelijk dat het ‘niet meevalt’ en dat naast schade ook veiligheid een issue is.

    Het bestuur van de GBB krijgt het druk: de media-aandacht voor het onderwerp en ook voor de GBB groeit en groeit. Het ledenaantal verdubbelt en bedroeg eind 2012 circa 500. Een aantal bestuursleden kunnen het werk voor de GBB niet meer combineren met hun fulltimebaan.

  • 2013 - 2015

    SodM en KNMI stellen begin 2013 hun berekeningen bij (waar de Klankbordgroep al op had aangedrongen). Duidelijk wordt dat de bevingen zwaarder kunnen worden. Kamp komt naar Groningen en zet allerlei onderzoeken op stapel. Adequate besluitvorming vertraagt. De onrust onder de bewoners neemt toe. In april 2013 is het aantal leden wederom verdubbeld tot bijna 1000.

    Professionaliseringslag

    In april/mei 2013 worden er nieuwe bestuursleden aangetrokken en wordt er een professionaliseringsslag gemaakt.

    Het nieuwe bestuur bestaat dan uit:

    • Corine Jansen (voorzitter)
    • Jelle van der Knoop (vicevoorzitter)
    • Daniëlla Blanken (secretaris)
    • Albert Wijbrands (penningmeester)
    • Lambert de Bont
    • Roelf Torringa
    • Jeanette Schoorl
    • Bert de Jong trad wel toe maar na drie vergaderingen moest hij zich terugtrekken omdat hij met de NAM ging onderhandelen over de verkoop van zijn huis.

    Intussen blijft het aantal bevingen stijgen: in 2012 bijna 100 en in 2013 ongeveer 120. Het aantal leden ook. Eind 2013 zijn er 1500 leden. Eind 2014 bijna 2500. (In augustus 2015 staat de teller op bijna 3000.)

    In de loop van 2014 vindt er een aantal mutaties in het bestuur plaats. Jeanette Schoorl, Albert Wijbrands en Daniëlle Blanken vertrekken, Derwin Schorren, Dick Kleijer en Albert Hebels treden toe. De tweede wordt secretaris, de derde penningmeester.

    Commissie Meyer

    De commissie Meijer presenteerde in het najaar van 2013 een rapport met maatregelen die de negatieve effecten van gaswinning moeten compenseren. Die plannen kwamen tot stand in overleg met bewoners, ondernemers, overheden en NAM. Ze zijn gericht op veiligheid, leefbaarheid en economische ontwikkeling en staan in het rapport Vertrouwen in een duurzame toekomst. 

    De commissie Meijer stelde vast dat het vertrouwen in de Rijksoverheid en de NAM onder inwoners van Noordoost Groningen ver te zoeken is. Om dit vertrouwen te herstellen stelde de commissie voor de Dialoogtafel op te richten.

    Dialoogtafel

    Op 10 maart 2014 gaat de Dialoogtafel van start onder gedeeld voorzitterschap van Jan Kamminga en Jacques Wallage. De GBB treedt in 2014 toe na een ledenraadpleging. Als enige organisatie heeft de GBB twee vertegenwoordigers aan tafel: Corine Jansen en Lambert de Bont.

    Bestuursakkoord

    Op 17 januari 2014 werd er tussen Rijk, provincie Groningen en 9 gemeenten een bestuursakkoord gesloten Vertrouwen op herstel en herstel van vertrouwen , waarin afspraken werden gemaakt over compenserende maatregelen voor de negatieve gevolgen van de gaswinning. De NAM onderschrijft die afspraken. Het totale pakket is voor een periode van 5 jaar geschat op 1,2 miljard euro. In het akkoord is een essentiële rol weggelegd voor de Dialoogtafel bij de vormgeving en uitwerking van de plannen.

    De GBB had – voor zij zitting nam aan de Dialoogtafel in 2014 – enkele voorwaarden gesteld waaronder een onafhankelijk organisatie voor schadeafhandeling die los van de NAM staat. Dat het Centrum Veilig Wonen voor het afhandelen van de schade opgericht werd, maar niet onafhankelijk van de NAM, was voor de GBB onaanvaardbaar. Ondanks de geweldige inzet van Lambert de Bont en Corine Jansen bleek ook het realiseren van een ander schade afhandelingsprotocol een te moeizaam gebeuren.

  • 2016 - 1 april 2018

    Nationaal Coördinator Groningen

    In de zomer van 2015 werd duidelijk dat met de komst van een Nationaal Coördinator Groningen (NCG), Hans Alders, de Dialoogtafel in haar toenmalige opzet achterhaald was. De NAM, Ministerie van Economische Zaken, Gemeenten en de Provincie haakten af.

    In juli 2015 treden de bestuursleden Roelf Torringa, Lambert de Bont en Corine Jansen af. Jelle van der Knoop (vicevoorzitter) wordt wederom voorzitter.

    Na beëindiging van de Dialoogtafel stelt de NCG een Maatschappelijke Stuurgroep in. Deze bestaat uit het Gasberaad en de GBB; Jan Kamminga wordt voorzitter.

    De NCG wordt een professionele organisatie en maakt een aanvang met het proces van het versterken van woningen. Aanvankelijk gaat het traag maar einde 2017 komt de vaart er in. Het blijkt dat er – alleen al in het aardbevingsgebied – naar schatting 22.000 huizen versterkt moeten worden.

    Het aantal kleine bevingen neemt toe in het gaswinningsgebied en de sociale onrust wordt groter. De deelname aan de fakkeltocht in de stad Groningen, georganiseerd door GBB en Milieudefensie, groeit van een paar duizend in 2015 tot ca. 5.000 in 2017. Het ledenaantal van de GBB is inmiddels aangegroeid tot ca. 4.000.

    Eric Wiebes

    Na de verkiezingen krijgen we een nieuwe minister Economische Zaken en Klimaat, Eric Wiebes. Als op 8 januari 2018 een beving met een kracht van 3.4 op de schaal van Richter plaatsvindt in Zeerijp, is dit de aanleiding voor de GBB campagne ‘Genoeg = Genoeg’.

    De GBB organiseert binnen twee weken een grote fakkeltocht vanaf de Vismarkt in Groningen waar ruim 12.000 mensen aan deelnemen. Voor de fakkeltocht is veel media-aandacht en ook zijn er diverse solidariteitsacties elders in Nederland, zoals Woerden en Den Haag. Bestuursleden van grote organisaties als het UMCG, de Rijksuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool lopen mee in de fakkeltocht.

    Voor een impressie zie: https://www.youtube.com/channel/UCtcf3afJYOD_scdnuNI1jkw

    Het is duidelijk; de aardbevingsschade is niet langer alleen een probleem van Groningen maar van heel Nederland.

    Eric Wiebes komt regelmatig op bezoek in de provincie en overlegt ook met de maatschappelijke organisaties GBB en Gasberaad.

    SodM komt met een rapport waarin zij de minister dringend adviseert om de gaskraan in ieder geval terug te draaien tot 12 miljard kuub waar de GBB ook voor pleit, als eerste stap om de gaskraan helemaal dicht te draaien.

    Onder leiding van Eric Wiebes en met advies van de GBB en Gasberaad wordt op 31 maart 2018 een nieuw Schadeprotocol gelanceerd dat geldig is voor gemelde schades vanaf 31 maart 2017. Zie voor meer informatie over het schadeprotocol hier.