De Groninger Bodem Beweging (GBB) behartigt de belangen van de gedupeerden van de gaswinning in het Groningenveld. Wij zetten ons in voor onze leden en voor alle andere belanghebbenden. Voor de inwoners van het gaswinningsgebied strijden wij voor rechtvaardigheid, veiligheid en eigen regie.
Voor de toekomst van Groningen is het noodzakelijk dat de opgelopen achterstanden, veroorzaakt door de gaswinning, actief worden ingehaald. Daarbij moet de nadruk liggen op het gebied dat het meest is getroffen. Maatregelen moeten gericht zijn op het creëren van randvoorwaarden die jongeren stimuleren om in de regio te blijven wonen, werken en deelnemen aan het sociale leven.
De toekomstvisie van de agenda moet oproepen tot een regio waarin bewoners hun eigen leefomgeving en toekomst vormgeven, ondersteund door de overheid die faciliteert in plaats van voorschrijft. Zo ontstaat een samenleving waar de eigen kracht van de Groningers volop benut wordt en iedereen bijdraagt aan een duurzame en verbonden toekomst.
Wij benadrukken het belang van bestaande initiatieven die op kleine schaal al positieve resultaten opleveren. Deze moeten als uitgangspunt dienen, en er moet worden onderzocht hoe zij op grotere schaal kunnen worden toegepast. Tegelijkertijd benadrukken we het belang van focus: het is essentieel om niet te veel onderwerpen tegelijk aan te pakken, om zo daadkrachtig te kunnen handelen.
De maatregelen die hieruit voortkomen, moeten losstaan van de versterkingsopgave en het afhandelen van schade. Het programma Nij Begun mag geen eindpunt zijn, maar moet daadwerkelijk een nieuw begin markeren. Daarbij zijn brede maatschappelijke opgaven van belang, zoals het bevorderen van brede welvaart en het ondersteunen van een leven lang leren.
Tot slot bevelen wij aan om in een vroeg stadium richting en ruimte te geven aan het horen en betrekken van de Groningers – en in het bijzonder aan de jongeren – gedurende de gehele uitvoeringsperiode van de agenda. Geef hen de ruimte, zet hen in positie om hun stem te laten horen en ondersteun hen in het nemen van initiatief.
Op basis hiervan hebben wij een aantal aandachtspunten geformuleerd:
Versterk regionale inbedding
De agenda dient de hele provincie te omvatten, niet alleen de stad Groningen. In de speerpunten van de conceptagenda zien we dit te weinig terug. Richt de verdeling van middelen en maatregelen meer op de regio. Denk aan investeringen in vakonderwijs, ambachten, maakindustrie en regionale werkgelegenheid.
Hierbij is het belangrijk om lering uit het verleden te trekken. Zo blijkt uit het rapport van de PEAG dat bij het NPG te vaak ‘paradepaardjes’ van bestuurders geld toegewezen hebben gekregen, terwijl weinig inwoners hier daadwerkelijk wat aan hebben gehad. Dit moet nu voorkomen worden.
Behoud van identiteit en erfgoed
Er is een sterke wens om de unieke Groningse identiteit, zowel in materieel als immaterieel erfgoed, te behouden. Gebouwen, cultuur, en lokale gebruiken worden gezien als essentieel voor de verbinding met het verleden en een gezamenlijke basis voor de toekomst.
Duurzaamheid en kleinschaligheid
Wat ook vaak aan bod komt, is dat inwoners niet alleen grootschalige, top-down maatregelen willen, maar pleiten voor duurzame en kleinschalige oplossingen die echt bijdragen aan de leefbaarheid van dorpen en rekening houden met uitdagingen in de toekomst. Denk aan groene initiatieven, duurzaamheid, kleinschalig toerisme, betaalbare woningen, en behoud van voorzieningen.
Voorkom tegenstrijdigheden
Er lijken spanningsvelden te zijn tussen economische groei (industrie/toerisme) en behoud van het kleinschalige, landschappelijke karakter van Groningen. Maak keuzes expliciet: wil men verbreden of verdiepen? Zorg voor afstemming tussen economische, sociale en ecologische doelen. Bij grote thema’s zoals duurzame energie en nieuwe vormen van landbouw is ecologie namelijk ook een belangrijk component, maar hier lezen we weinig over in de conceptagenda.
Versterk verbinding met de sociale agenda
Integreer de economische en sociale agenda beter. Zet in op een samenhangend ‘ontwikkelpad’ van vroege educatie naar arbeidsmarkt tot ‘de oude dag’. De focus op innovatie moet niet losstaan van het verbeteren van gezondheid, welzijn en kansengelijkheid in alle geledingen van de samenleving.
Duurzaamheid als belangrijk toetsingskader
Nieuwe initiatieven moeten aantoonbaar duurzaam zijn – zowel sociaal, economisch als ecologisch. Leg toetsingscriteria vast en koppel die aan langetermijndoelen, inclusief bestaanszekerheid, landschapskwaliteit en leefbaarheid. Hierin kan Groningen en Noord-Drenthe vooruitstrevend en onderscheidend zijn in Nederland.
Verduidelijk governance en verantwoordelijkheden
Het is goed dat er een apart orgaan komt voor de uitvoering van de economische agenda. Daarnaast is er veel behoefte aan een heldere governance structuur, zoals ook in de conceptagenda wordt genoemd. De GBB benadrukt dit punt. Maak het hele proces inzichtelijk. Geef concreet aan wie bestuurlijk verantwoordelijk is, welke partijen betrokken zijn en hoe besluitvorming en uitvoering plaatsvindt. Maak de rol van provincie en gemeenten expliciet.
Evaluatie en indicatoren
Zorg dat bij evaluatie, bijvoorbeeld via de Staat van Groningen en Noord-Drenthe, de inwoners zelf betrokken worden. Indicatoren moeten gebiedsspecifiek zijn, omdat behoeften en omstandigheden sterk verschillen per regio – zoals tussen Stad en Stadskanaal.
Jongeren
Er is brede consensus over het belang van jongerenparticipatie. Maar tot nu toe lijkt het betrekken van jongeren te veel op schijnparticipatie, zo vinden zij zelf. Stel jongeren structureel aan als consulent of adviseur, bijvoorbeeld voor een jaar, en (belangrijk!) voorzie hen daarbij ook van een passende vergoeding en begeleiding. Alleen zo wordt hun betrokkenheid duurzaam en betekenisvol.
We vroegen voor onze 27ste GBB-krant een groep Groningers vanuit verschillende invalshoeken – jongerenparticipatie, dorpsgemeenschappen, erfgoedbehoud, onderwijs, natuur en klein ondernemerschap– naar hun ideeën over de toekomst en hun visie op besluitvorming. Mede op basis daarvan zijn de bovenstaande aandachtspunten geformuleerd. En ook in de 28ste GBB-krant lees je over de sociale- en economische agenda!
Illustratie: Anna Fitas