Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) heeft bekend gemaakt dat zij schademelders die in het verleden geen of een geringe schadevergoeding kregen vanaf 2023 de mogelijkheid bieden om dit aan te vullen tot een vaste vergoeding van 5.000 euro. Het gaat om circa 40.000 adressen waar in het verleden (voor 17 mei 2021) een schademelding is gedaan bij NAM, CVW, TCMG of IMG, en waar de schade is afgewezen, of toegekend voor een bedrag onder de 5.000 euro.
Met deze aanvullende vaste vergoeding (AVV) sluit het IMG aan bij de VES. De vaste eenmalige schadevergoeding (VES) is op 1 november 2021 door het IMG geïntroduceerd. Met de keuze voor de VES kunnen schademelders aanspraak maken op een vaste bedrag van 5.000 euro. De VES is alleen voor adressen waar nog nooit eerder schade is gemeld. De 5.000 euro wordt eenmalig uitgekeerd, zonder tussenkomst van een schade-expert. Ook de AVV wordt uitgekeerd zonder bezoek van een schade-expert.
De Groninger Bodem Beweging (GBB) heeft haar leden destijds voor de VES gewaarschuwd en is van mening dat het IMG de VES vooral inzet als ‘lokkertje’ om op de kosten van schade-experts te besparen. Ook voor de AVV heeft de GBB haar leden gewaarschuwd om dezelfde redenen.
Waarom is de GBB tegen vaste vergoedingen? In dit artikel gaan we er dieper op in.
Geen zicht op consequenties
Voor veel mensen is 5.000 euro veel geld. Een lokkertje. De meeste gedupeerden realiseren zich onvoldoende waarvoor ze tekenen. De kleine lettertjes liegen er echter niet om. Gedupeerden – doorgaans geen schadedeskundigen – moeten vooraf goed kunnen inschatten of de schade voor maximaal 5.000 euro gerepareerd kan worden. Maar nog belangrijker: bij gebruik van de VES of AVV teken je voor een finale kwijting. Dit betekent dat je nooit meer eventuele nieuwe schades kunt melden. Uitsluitend na een beving die ter plekke een grondsnelheid van 5 mm/s (overschrijdingskans 1%) heeft, ontstaat er het recht om na het aannemen van de vaste vergoeding nogmaals een schademelding bij het IMG te doen.
De gedupeerde moet dus kunnen inschatten of de – deels toekomstige – schade hersteld kan worden met 5.000 euro, rekening houdend met een onbekende – want toekomstige – seismiciteit!
Dit bezwaar is bij de AVV nog relevanter dan bij de VES: bij de VES ging het om adressen waar nog nooit schade was gemeld. Gewoonlijk adressen meer aan de rand van het aardbevingsgebied. Bij de AVV gaat het om meer kwetsbare bewoners: zij hebben eerder al een schademelding gedaan, en zullen gemiddeld dichter bij de kern van het aardbevingsgebied wonen. Zij hebben een groter risico op een volgende schade – die ze dan echter niet meer mogen melden.
Ongewenste verschillen
Een gaswinningsgedupeerde vertelde de GBB: “Ik heb lang geleden schade gemeld, en die toen vergoed gekregen, 1.000 euro. Daardoor kreeg ik recht op de waardevermeerderingsregeling, 4.000 euro. Recent kreeg ik 10.000 euro via de subsidie verduurzaming en verbetering. Nu kan ik straks dus nog eens 4.000 euro ontvangen van het IMG, ter aanvulling van mijn 1.000 euro schade, tot 5.000 euro. Ik voel me bezwaard om het geld aan te nemen. Want ik hoor tegelijkertijd dat het IMG mensen met veel schade 15 maanden laat wachten op een schade-opname, of dat mensen naar de rechter moeten om hun schade door het IMG vergoed te krijgen.”
Ze geeft aan de overheid niet te begrijpen. Met de ene hand deelt de overheid geld uit aan Groningers met relatief kleine problemen, zo zegt ze, terwijl met de andere hand hard ingeslagen lijkt te worden op Groningers die diep in het moeras zitten.
Problemen naar de toekomst verschuiven
Met de VES en de AVV worden problemen naar de toekomst verschoven. Schade kan immers nog steeds ontstaan, ook bij lage grondsnelheden. Wat gebeurt er als de eigenaar nieuwe schade constateert en dit meldt bij het IMG?
Er zijn dan twee mogelijkheden. Of het IMG zegt dat de grondsnelheid ter plekke kleiner is geweest dan 5 mm/s, en wijst de schademelding af. De eigenaar moet dan een bezwaarprocedure starten, en mogelijk naar de rechter, om zijn schade vergoed te krijgen.
De andere mogelijkheid is dat het IMG wel constateert dat de grondsnelheid voldoende hoog is geweest. Dan kunnen discussies over het tijdstip van de schade ontstaan. Welke schade is van voor de VES en de AAV, en dus al eerder geacht te zijn afgedaan? Dat is moeilijk vast te stellen. Er is immers bij de VES en AAV geen 0-meting door een schade-expert gedaan. Er ontstaat zo een voedingsbron voor nieuwe geschillen.
Wachtlijst IMG
De GBB is bovendien van mening dat de taak van het IMG ligt bij rechtdoen aan Groningers die schade hebben, niet bij het lukraak uitdelen van geld. Er liggen immers nog altijd circa 20.000 schadedossier die ouder zijn dan een half jaar, en nog altijd niet door het IMG afgehandeld zijn. Deze groep gedupeerden wacht nog altijd op schadevergoeding. Ook krijgen nieuwe schademelders nog steeds ontvangstbevestigingen van het IMG, waarin het IMG aankondigt dat ze het besluit binnen 15 maanden zullen nemen. Een termijn die volstrekt onacceptabel is.
Keuzestress
Ten slotte wil de GBB benadrukken dat er geen nieuwe regelingen moeten worden opgetuigd. Elke regeling zorgt voor nieuwe regels, nieuwe voorwaarden, nieuwe verschillen. Keuzestress. Zo ook hier.
We zagen het al bij de VES. Binnen het gezin: partner 1 wil 5.000 euro accepteren, maar partner 2 juist niet. Partner 2 vertrouwt het niet en wil de schade precies laten opnemen, het wordt vast duurder dan 5.000 euro denkt partner 2. Onenigheid in het gezin is het gevolg. Binnen de straat: de drie omringende huizen kiezen voor de VES, hier denkt gezin vier dat de schade groter is dan 5.000 euro, en laat de schade-expert komen. Maar het IMG wijst de schade af. Spijtoptanten zijn het gevolg. Zo zijn er tal van voorbeelden.
Standpunt GBB
Forfaitaire bedragen kunnen een oplossing zijn voor de uitvoeringsproblemen en uitvoeringskosten van het IMG. Maar pas als de seismiciteit zo ver is afgenomen dat kans op nieuwe schade nagenoeg nihil is. Nu nog niet.
Verantwoording
Klik hier voor de aankondiging van de AVV van het IMG van de aanvullende vaste vergoeding. Klik hier voor de reactie van de GBB.