Bewonersadviesraad komt jaren te laat

Maatschappelijke organisaties zetten zich al jaren in voor gaswinningsgedupeerden, maar soms voelt het als vechten tegen de bierkaai. Er wordt gepraat over Groningen, maar weinig met maatschappelijk organisaties en bewoners. Buiten kijf staat dat elke beleidsbetrokkene streeft naar goede oplossingen voor de gaswinningsproblemen. Maar hoe ontrafelen we de enorme complexiteit van het gasdossier en kunnen we meters gaan maken ten gunste van de Groninger? Nu is er een bewonersadviesraad door de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) opgericht. Een zoveelste ‘puzzelstukje’ binnen het complexe gasdossier. Groningers moeten meer zeggenschap krijgen, dit roepen we al jaren. Gaat een nieuwe bewonersadviesraad het roer omgooien, of is het mosterd na de maaltijd?

Tot op heden wordt er te weinig gedaan met de inbreng van maatschappelijke organisaties in het gasdossier. Kijk bijvoorbeeld naar het bestuursakkoord dat eind 2020 gesloten werd. De Groninger Bodem Beweging (GBB) waarschuwde voorafgaand aan de totstandkoming van dit akkoord herhaaldelijk voor groeiende ongelijkheid onder Groningers. Zo werd er onder andere een ontoereikend budget beschikbaar gesteld voor de subsidiepot verduurzaming, waarvan veel Groningers inmiddels de vervelende gevolgen hebben ondervonden. Eén advies van de GBB werd tijdens het sluiten van het bestuursakkoord wél overgenomen; binnen de versterkingsoperatie kan door de bewoner kosteloos onafhankelijk advies ingewonnen worden. Maar anderhalf jaar later wordt dit nog nauwelijks door de NCG gefaciliteerd.

De GBB spreekt met de NCG en het Instituut Mijnbouwschade (IMG) tijdens maandelijkse overleggen, en zit daarnaast periodiek om tafel met NCG, IMG, het ministerie van EZK en regionale bestuurders tijdens het ‘Maatschappelijk Beraad’. Een jaar terug werd het Maatschappelijk Beraad stopgezet omdat de GBB van mening was dat er te weinig ruimte was voor eigen inbreng. Na evaluatie kreeg het overleg een herstart, met de intentie maatschappelijke organisaties een meer prominente rol te geven. Ook wil de GBB samen met het Gasberaad en vereniging Eigen Huis bijdragen aan een positieve verandering van de bestuurscultuur door middel van het Sociaal Handvest. Het handvest dient als toetssteen voor bestuurders en stelt de bewoner centraal. Op dit moment zijn alle betrokken partijen in gesprek om dit handvest te ondertekenen, maar dit proces duurt ondertussen al een jaar.

De leden van de nieuwe NCG bewonersadviesraad worden gevraagd ‘om de inzet van het versterkingsbeleid te evalueren en over nieuw beleid te adviseren’. Maar bewoners mee laten praten zonder ze écht inzicht en zeggenschap te geven is zinloos en draait uit op teleurstelling, blijkt ook uit recent onderzoek van Kennisplatform Leefbaar en Kansrijk Groningen van o.a. Nienke Busscher. Een nieuwe adviesraad roept vragen op. Hoe bindend zijn de adviezen voor de NCG, en legt de NCG verantwoording af over hoe ze de adviezen verwerken? Is een adviesraad van veertien individuen een goede afspiegeling van wat er in het bevingsgebied speelt? De GBB geeft al jaren gevraagd en ongevraagd advies. Heeft het periodieke overleg tussen GBB en NCG nog nut, of wordt het geluid van de maatschappelijke organisaties nu ‘overstemd’ door de bewonersadviesraad van de NCG?

De NCG weet al wat haar te doen staat om bewoners beter te ondersteunen, daar heeft zij geen bewonersadviesraad voor nodig. In hetzelfde onderzoeksrapport van Busscher lezen we waar gaswinningsgedupeerden behoefte aan hebben; zij willen op de hoogte gehouden worden over waar ze staan in de versterkingsoperatie, óók als er lange tijd niets nieuws is om over te communiceren. Daarnaast zien zij graag dat er wordt ingezet op herstel waarbij niet het financiële kader leidend is, maar kwaliteit en duurzaamheid. Punten die overigens óók menigmaal door de GBB zijn aangekaart. De overheid had allang naar de maatschappelijke organisaties en bewoners moeten luisteren. Het is een gemiste kans, al die jaren. Zal een nieuwe bewonersadviesraad hier verandering in brengen? Beter laat dan nooit!

Dit artikel verscheen op 11 mei als opiniestuk in het Dagblad van het Noorden

De voorzitter van de NCG bewonersadviesraad is Derwin Schorren, oud vice-voorzitter van de GBB. De bewonersadviesraad staat los van de GBB. De GBB is geen deelnemer van de raad en is eveneens niet betrokken bij de totstandkoming ervan.