Op 1 oktober, overmorgen, begint het gasjaar 2023-2024. Het kabinet heeft besloten dat de gaswinning stopt maar dat de 11 putten openblijven, zodat er tóch gewonnen kan worden. Het Groningenveld moet als back-up beschikbaar blijven. Het kabinet heeft dat vastgelegd in het Vaststellingsbesluit 2023-2024. Pas op 1 oktober 2024 wordt het veld definitief gesloten.
De Groninger Bodem Beweging vindt dit onacceptabel. De gaskraan moet definitief dicht. Niet volgend jaar, maar nu. Daarvoor zijn twee dringende redenen: veiligheid en zekerheid.
Veiligheid
De seismische dreiging door toedoen van de gaswinning neemt weliswaar jaarlijks af, maar is nog substantieel hoog. De kans op een beving als Huizinge (3.6) of zwaarder is in het gasjaar 2023-2024 nog vele procenten: 4,69%.Bovendien blijkt de seismiciteit de laatste jaren steevast hoger dan verwacht, het door TNO gebruikte model onderschat de seismische dreiging.
Door deze seismiciteit als gevolg van de gaswinning is het onveilig in Groningen. Er is een massale versterkingsoperatie gaande om elk huis in Groningen veilig te maken. In de versterkingsoperatie zijn 27.300 adressen opgenomen. De verwachting is dat ruim 11.000 van deze adressen nog versterkt of gesloopt en herbouwd moeten worden. Dit betekent dat zo’n 11.000 gezinnen op dit moment niet veilig wonen.
Peter uit Zandeweer, een van de gedupeerden waarvan het huis nog versterkt moet worden: “Verbazingwekkend dat er nog altijd gepraat wordt over het openhouden van het gasveld. Er wordt niet gekeken naar het leed dat Groningers aangedaan is. Veel van ons leven in angst. Er kan een grote beving plaatsvinden. Mijn huis is onveilig, ik moet er niet aan denken wat er gebeurt als die zware beving er komt.”
Zekerheid
De problemen in Groningen zijn onverminderd groot, ‘Nij begun’ ten spijt. Gedupeerden zitten nog járen opgezadeld met ingewikkelde bureaucratie, vernielde gemeenschappen en stress en onzekerheid. De gezondheidsproblemen zijn groot, voor jong en oud. Keer op keer laten de onderzoeken van Gronings Perspectief dat zien.
Een van de vele voorbeelden hiervan is het gezin van de zevenjarige Noralie uit Woltersum. Zij leven al zes jaar in onzekerheid over de versterkingsoperatie. Ze woonden lange tijd gedwongen in een krappe wisselwoning. Het leven van het gezin staat stil. Noralie is hier verdrietig over. Het gezin voelt zich niet gehoord. Hun leven staat al jaren op de kop, ze hebben veel zorgen en stress, en verlangen naar hun eigen plek.
Elke Groninger wil een punt zetten achter deze ellende. Eén zekerheid: dat de putten voorgoed dicht zijn, wordt de Groningers nog steeds niet geboden. Terwijl het zo heilzaam zou zijn.
Risicofactoren
Nu blijven de risicofactoren immens. Allereerst de geopolitieke ontwikkelingen. Wie zegt dat er dan geen nieuwe behoefte aan Gronings gas ontstaat? En er komt een nieuw kabinet. Dat heeft wellicht andere opvattingen over het Groningenveld? Deze risico’s wegen loodzwaar op de gedupeerde Groningers.
Tenslotte is ook de periode na sluiting van belang. Ook na het dichtdraaien van de kraan blijft er waarschijnlijk nog tientallen jaren kans op een zware beving. Dit als gevolg van de ondergrondse drukvereffening. Het op 1 oktober 2023 in plaats van 1 oktober 2024 definitief dichtdraaien van de kraan verkort die toekomstige periode van continued crisis met een volledig jaar.
Nogmaals; het is niet veilig in Groningen. Ook het Staatstoezicht op de Mijnen vindt dat en heeft het kabinet dringend geadviseerd de putten per 1 oktober 2023 definitief te sluiten. Toch heeft het kabinet anders besloten. Opnieuw – net als in alle jaren hiervoor – heeft het kabinet geoordeeld dat leveringszekerheid belangrijker is dan de veiligheid en het welzijn van de Groningers.
Dat is schokkend. Immers, ook de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen heeft met de titel “Groningers boven gas” een moreel appel gedaan op de politiek, om nu eindelijk eens te kiezen voor de burgers. Om te kiezen voor de veiligheid en het welzijn van de Groningers. Toch heeft het kabinet anders besloten door het gasveld overmorgen niet definitief te sluiten.
Gaswinningsgedupeerde Henny uit Warffum: “Het is triestheid ten top dat er een parlementaire enquête moest komen. Ik wens dat er een eind komt aan de strijd van de Groningers. Er moet nu eindelijk een eind komen aan alle gaswinning in Groningen. Er moet een einde komen aan de machteloosheid, woede, frustratie, angst, wantrouwen, oneerlijkheid, cynisme en rechtsongelijkheid. Ik houd niet van stemverheffing, maar ik zou het wel uit willen schreeuwen; het moet afgelopen zijn!”
Waarom sluit het kabinet het gasveld niet definitief?
Alles overziend lijkt er sprake van onwil. Als we kijken naar de onderbouwing van het mogelijke probleem van de leveringszekerheid dan wordt een staaltje creativiteit zichtbaar. Het gaat in de onderbouwing om een kans op samenloop van extreme kou gedurende meerdere dagen met de uitval van de grootste bron. Die grootste bron is de opslag Norg. En er wordt verwezen naar Europese regels om dit scenario te rechtvaardigen. Hoe groot is de kans dat dit zal gebeuren? De GBB heeft het nagerekend. Conservatief nagerekend. De kans is 0,041%
En op basis van deze kans wordt besloten de putten open te houden! Terwijl de kans op een beving zoals van Huizinge of zwaarder 4,69% is. Meer dan honderdmaal zo groot!
Frappant is bovendien dat het ministerie van EZK 4 grootverbruikers, die af moesten van Gronings gas, ontheffing per 1 oktober 2022 heeft verleend. Het gebruik van deze ‘niet-essentiële’ 4 grootverbruikers van Gronings gas is door GTS meegerekend bij de leveringszekerheid. We zien hier een opvallende tegenstelling: wel een de welwillende houding van het ministerie van EZK naar de industrie – maar geen definitieve sluiting van het Groningenveld op 1 oktober 2023 voor de Groningers.
En dit ondanks de parlementaire enquête aardgaswinning Groningen.
De conclusies van de enquête liegen er niet om: “De commissie vindt dat de ontstane situatie met recht betiteld kan worden als ‘rampzalig’. Lang niet iedereen realiseert zich dat Nederland weinig situaties kent die zo’n groot aantal gedupeerden tot gevolg had. Ter illustratie: het aantal bewoners met schade is gelijk aan het aantal bewoners van de steden Leiden en Alkmaar bij elkaar opgeteld.”
Niemand kan meer om de trieste waarheid van de gaswinning in Groningen heen. En helaas, de problemen in Groningen zijn nog altijd immens. Hier is vanuit het kabinet maar één gepast antwoord op; draai de kraan definitief dicht, haal de primaire oorzaak van de bevingen en ellende in Groningen weg. Stel Groningers boven gas.
De Groninger Bodem Beweging wil de gaskraan definitief dicht. Niet over een jaar, maar op 1 oktober 2023.