Spelen NAM en EZ elkaar de bal toe?
Op 13 en 14 juli 2017 speelde het beroep tegen het winningsbesluit van de Minister Kamp bij de Raad van State. In de trein huiswaarts liet ik het geheel nog eens de revue passeren. Ik bedacht me, dat de GBB met vele andere appellanten (bezwaar hebbenden ) dit besluit aanvochten omdat:
– de gaswinning van minimaal 24 miljard, en ook door de minister inmiddels ‘éénzijdig’ teruggebracht naar 21.6 miljard, nog te hoog wordt geacht,
– het winningsbesluit niet voor een periode van 5 jaar moet gelden.
Het was een merkwaardig en verwarrend geheel ondanks de goede leiding van de Raad van State. Verwarrend door de rollen van NAM en het Rijk.
De NAM als appellant.
Voor het eerst was de NAM ook als appellant aanwezig. De NAM is het namelijk niet eens met het wijzigingsbesluit van de minister om met ingang van oktober 2017 naar 21,6 miljard te gaan. In de publiciteit werd het door de NAM gebracht alsof dit ook voor de veiligheid van de burgers zou zijn. Vlakwinnen zou beter mogelijk zijn bij 24 miljard, en daardoor minder piekgebruik bij plotseling optredende koude en daarom minder aardbevingen en dus minder seismische activiteit. Tot heil van de Groningers en natuurlijk van de NAM vanwege de grotere inkomsten.
Alom verbazing over deze actie van de NAM. De NAM was aanwezig als veroorzaker van de ellende in Groningen, en als degene die mede het winningsbesluit heeft voorbereid en moet uitvoeren, en ook nog eens als partij die in beroep gaat tegen de Minister. Zoveel verschillende petten kan alleen een zevenkoppig monster dragen. Het was zeker een memorabele en merkwaardige gebeurtenis om de NAM en het Rijk met elkaar in discussie te horen gaan gpede leiding van de Raad van State.
Of was het soms een schijndiscussie?
Winningsniveau.
Er verscheen in mei 2017 een rapport van Gas Transport Services waarin staat dat vanwege de leveringszekerheid de gaswinning minimaal 21 miljard moet zijn. Het vorige beroep bij de Raad van State leverde op, dat de Raad van State een verlaging van de gaswinning tot het toen geldende minimale leveringszekerheidsniveau afdwong.
Nu heeft minister Kamp in zijn originele plan staan om minimaal 24 miljard M3 per jaar te winnen s gedurende een periode van 5 jaar. Die periode van 5 jaar wordt fel bestreden. Alle appellanten maken in hun beroepschrift ernstig bezwaar hier tegen en met steekhoudende argumenten. Een argument was onder meer dat niet gereageerd zou kunnen worden op veranderende omstandigheden.
Briljant strategisch overleg op EZ in samenspraak NAM?
Het ‘gasgebouw’ bestaat en verstrengeling van belangen zijn daarin ruimschoots aanwezig volgens . de Raad voor de Veiligheid. De Shell/NAM heeft gelobbyd, dat er een punt nadert waarbij de bedrijfsvoering (bedoeld wordt te weinig winst) in gevaar komt. Er komt een nieuw kabinet waarvan niet bekend is hoe de energiepolitiek zal zijn. Zal dat komende kabinet wel voor 24 miljard gaan?
Een winningsplan voor 5 jaar zal het winningsniveau voor de gehele volgende kabinetsperiode al veiligstellen. Hoe een volgend kabinet, van andere samenstelling, buiten spel te zetten? Dat lukt prima met een periode van 5 jaar.
Kortom, het gaat om iets. Het beroep bij de Raad van State lijkt echter een laatste bedreiging van dit briljante ‘idee’. Hoe dat te neutraliseren? Nou ongeveer zo verdelen de NAM en EZ de rollen om een door hen ongewenst besluit van de Raad van State vooraf al te neutraliseren:
Rol Economische Zaken bij de Raad van State: veiligstellen vijfjaarsperiode
Minister Kamp neemt een besluit om tussentijds de gaswinning te verlagen. Argumentatie is, dat het vanwege de veiligheid is. De verlaging gaat niet in met onmiddellijke ingang wanneer het bekend is gemaakt, maar een half jaar later met ingang van oktober 2017.
Naast alle positieve publiciteit voor de minister is een groot voordeel van dit besluit: de minister laat zien dat het gaswinningsbesluit niet per definitie voor 5 jaar vaststaat. Wel zo fijn, wanneer dit feitelijk wordt aangetoond voorafgaande aan het beroep bij de Raad van State. De argumenten van de appellanten tegen de 5 jaarsperiode worden hierdoor ondergraven. Deze truuk kan gaan werken en de kans op een winningsplan voor 5 jaar is flink vergroot.
Rol NAM bij Raad van State: vasthouden aan 24 miljard M3
Het besluit om naar 21.6 miljard M3 te gaan is door minister Kamp genomen ondanks dat de daarvoor geldende criteria – die de minister zelf heeft bepaald in zijn winningsplan- nog niet bereikt zijn. Opvallend. Afwijken van de zelf bepaalde grenzen. Is dat juridisch wel houdbaar? Mogelijk niet.é
Daarom de NAM ingeschakeld, die zich graag bereid toont om vanwege deze opvallende besluitvorming naar de Raad van State te gaan. Niet uitgesloten kan worden dat de Shell-juristen 100% kans op succes hebben verzekerd.
De advocaat van de NAM bepleitte welbespraakt en nogal overtuigd dat dit besluit voor 21.6 miljard M3 geen pas geeft. Het zou leiden tot rechtsonzekerheid en aantasten van een veilige en voorspelbare bedrijfsvoering. Als de Raad van State op basis van juridische overwegingen hierin mee moet gaan, is minimaal 24 miljard vooralsnog verzekerd. En de minister heeft indirect aangetoond, dat hij niet van zijn eigen criteria mag afwijken.
Kan dit spelen onder één hoedje worden uitgesloten?Want is het niet een heel cynische- en beangstigende kijk op hoe de macht in het gaswinningsdossier is verdeeld en de eigen belangen worden verdedigd? Maar niets kan worden uitgesloten m.b.t. het gaswinningsdossier , immers de belangen zijn groot.
Maar of de NAM en EZ elkaar de bal toespelen bij de Raad van State? Dat kan toch alleen in een nachtmerrie? Zo gek zal het toch niet zijn? Straks wint de NAM daadwerkelijk bij de Raad van State. Het angstzweet breekt je daarbij uit.
Vlak voor Groningen werd ik dan ook badend in het zweet wakker.
Dick Kleijer
Secretaris GBB