Al meer dan vijf jaar proberen de Groninger Bodem Beweging en twaalf Groningse gedupeerden voor elkaar te krijgen dat de NAM strafrechtelijk wordt vervolgd. Het is een lange weg waarin met hele lange tussenpozen telkens maar kleine stapjes worden gezet. Op zijn zachtst gezegd: Het Openbaar Ministerie maakt geen haast met deze zaak…
Begin 2015 verschijnt het onderzoeksrapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid “Aardbevingsrisico’s in Groningen”. De hoofdconclusie luidt dat bij alle besluiten over gaswinning de veiligheid van de inwoners nooit een rol heeft gespeeld. Het belang van de winning stond op de eerste plaats. Ook de uitspraak van de rechtbank Den Haag op 24 juni 2015 in de Urgenda-zaak, waarin de regering door de rechtbank opgedragen werd meer maatregelen te nemen om de CO2-uitstoot te verminderen, was aanleiding om een nieuwe poging te doen de NAM te laten vervolgen. Eerdere pogingen door andere partijen waren gestrand met het argument dat gaswinning een politieke discussie is dat de rechter zich daar niet in moet mengen.
Op 11 september 2015 doet advocaat Gerard Spong namens de Groninger Bodem Beweging (GBB) en een aantal Groningse gedupeerden aangifte tegen de NAM wegens het opzettelijk vernielen van gebouwen en daarmee in gevaar brengen van mensen. Spong betoogt in zijn aangifte dat de rechterlijke macht weliswaar terughoudend moet zijn met het zich mengen in politieke discussies, maar stelt daar tegenover dat dat niet mag leiden tot een situatie waarin de Nederlandse burger zijn recht niet kan halen.
Ruim drie maanden later laat het Openbaar Ministerie (OM) weten niet tot vervolging over te gaan. Het OM beroept zich daarbij – opnieuw – op het argument dat de rechtspraak zich niet mag mengen in politieke discussies, net als in eerdere gevallen.
Strafvordering
Mr. Spong laat het hier niet bij. Op 4 februari 2016 dient hij een artikel 12 strafvorderingsklacht in bij het gerechtshof Arnhem- Leeuwarden. Hierin wordt de rechtbank gevraagd het OM opdracht te geven een onderzoek in te stellen. Het klaagschrift wordt op 12 oktober 2016 achter gesloten deuren behandeld. De uitspraak laat vervolgens een half jaar op zich wachten. Op 20 april 2017 beveelt de rechtbank het OM tamelijk onverwacht de NAM te vervolgen en een onderzoek in te stellen.
Hoorzitting
In opdracht van de onderzoeksrechter (rechter-commissaris) worden in de maanden mei tot en met juli 2018 veertien klagers, waaronder de GBB, gehoord. Mr. Spong brengt op de voorafgaande regiezitting naar voren dat zich recent gebeurtenissen hebben voorgedaan die formeel niet tot de door de rechtbank bevolen onderzoekperiode 1 januari 1993 tot 14 april 2015 behoren, maar zeer relevant zijn voor de zaak. Immers, eerder dat jaar vond de aardbeving van Zeerijp plaats, de op Huizinge na zwaarste in Groningen. Hij vraagt dan ook de ontwikkeling ná 14 april 2015 te betrekken in het onderzoek. Dat verzoek is ingewilligd.
Afronding strafrechtelijk onderzoek
Na de aardbeving van Westerwijtwerd (22 mei 2019) laat het OM Spong weten dat halverwege augustus besloten wordt of de NAM strafrechtelijk vervolgd zal worden. Het is alweer september wanneer het OM meldt dat het strafrechtelijk onderzoek is afgerond, maar een besluit blijft uit. Vrij ongebruikelijk krijgt de NAM eerst nog drie maanden de tijd om op het onderzoek te reageren. De GBB en de medeklagers krijgen de stukken echter niet te zien.
Nog geen uitsluitsel
Inmiddels zijn we alwéér een jaar verder. Vrijwel elk kwartaal vraagt Spong het OM wanneer het tot een besluit komt, maar telkens laat het OM weten dat het een ingewikkeld dossier is, dat ze nog op een besluit broeden en dat ze nog niet weten wanneer ze zover zijn. Kortom: Sint Juttemis.
Ronduit onbehoorlijk
Het is ronduit onbehoorlijk hoe in dit geval burgers hun recht proberen te halen, het gerechtshof een onderzoek beveelt en het OM maar tergend langzaam voortgang maakt om het recht zijn beloop te laten. Dit doet het al danig geschonden rechtsvertrouwen van Groningers geen goed!
Steun deze rechtszaak en doneer via Recht voor Groningen (klik hier)