Hoe kon de Nederlandse overheid zo gefaald hebben?

Door Hasse van der Veen.

Hasse van der Veen (Groningen, 1994) is recentelijk afgestudeerd als research masterstudent ‘Social Sciences’ aan de Universiteit van Amsterdam. Hiervoor heeft zij de sociale spanningen rondom de gaswinning in Groningen onderzocht tussen de Nederlandse overheid, de NAM en gedupeerde Groningers)

Dinsdag 5 maart heeft de Tweede Kamer unaniem besloten een parlementaire enquête te houden naar de gaswinning in Groningen. Eén van de vragen die daar centraal zal staan is: hoe kon de Nederlandse overheid zo gefaald hebben in dit dossier?

Minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes zei het al in november 2017: ‘dit is Nederlands overheidsfalen van on-Nederlandse proporties’. Met een zojuist afgerond onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam biedt Hasse van der Veen een verklaring voor dit ‘on-Nederlandse overheidsfalen’ rondom de Groningse gaswinning.

In de scriptie, waarvoor Groningse gedupeerden, NAM medewerkers, en medewerkers van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat geïnterviewd zijn, betoogt de onderzoekster dat de overheid moest jongleren met tegenstrijdige belangen. De Nederlandse staat moest het belang van leveringszekerheid voor Nederlandse en Europese huishoudens en industrieën afwegen tegen de veiligheid van de Groningers en daarnaast de (vaak ontkende) economische belangen.

De Nederlandse overheid heeft de drie tegenstrijdige belangen, bewust of onbewust, afgewogen in een kosten-baten analyse. Omdat de belangen van leveringszekerheid en economisch profijt makkelijker in getallen uit te drukken zijn dan het belang van Groningse veiligheid, en er bij dat laatste volgens veel Groningers de bredere gevoelens van onzekerheid en onveiligheid niet meegenomen worden, hebben tot nu toe de eerste twee belangen zwaarder gewogen dan de laatste .

Kosten-baten analyse belangen overheid.

Naast de tegenstrijdige belangen van de overheid zorgen strijdige veiligheidspercepties tussen de NAM en de overheid aan de ene kant en gedupeerde Groningers aan de andere kant voor de discrepantie tussen de aanpak van schadeherstel en versterking door de overheid en de gewenste aanpak van Groningers. Terwijl de NAM en de Staat veiligheid vooral vanuit een technisch en wetenschappelijk perspectief bekijken, pleiten gedupeerde Groningers vaak voor een meer ‘holistische’ en ‘mens-gecentreerde’ aanpak.

De Groningers hebben het gevoel dat de NAM en de Staat vooral naar cijfers kijken, en betogen dat er hiernaast aandacht besteed moet worden aan het moeilijker kwantificeerbare gedeelte van veiligheid: ervaringen en emoties. Het overheidsfalen had beperkt kunnen worden als de Staat het perspectief en de behoeften van de Groningers meer centraal had gesteld in haar aanpak.

Hasse van der Veen heeft als research masterstudent aan de Universiteit van Amsterdam veldwerk gedaan in Groningen en de sociale spanningen rondom de gaswinning in Groningen onderzocht tussen de Nederlandse overheid, de NAM en gedupeerde Groningers. ’The Loop of Insecurity: neoliberalism, gas extraction and resistance in Groningen’, 18 december 2018. Hier te lezen: http://www.scriptiesonline.uba.uva.nl/document/667842.

Hasse op WordPress: De Cirkel van Onzekerheid