IMG wijzigt regeling voor Fysieke schade

Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) heeft vanaf 1 juli belangrijke wijzigingen in de regeling voor fysieke schade doorgevoerd.

Waarom doet het IMG dit?
Het IMG wordt nog steeds geconfronteerd met gemiddeld bijna 1000 schademeldingen per week, terwijl de seismische activiteit afneemt. Dat vindt het IMG moeilijk verklaarbaar. Het levert bovendien een grote werklast op. De uitvoeringskosten zijn hoog. Volgens het jaarverslag 2020 zijn de uitgekeerde schadevergoedingen gemiddeld € 10.200, terwijl de bijbehorende uitvoeringskosten gemiddeld € 5.700 bedragen.
Verder ziet het IMG meer en meer schademeldingen ver van de kern van het gebied binnenkomen, terwijl de schadebedragen er niet lager zijn. Dat vindt het IMG onverklaarbaar.
Daarnaast zijn er steeds meer verschillen tussen de oordelen van de experts. Op grond daarvan zijn 2000 schademeldingen opgeschort, vooral aan de randen van het gebied dat geldt voor het wettelijk bewijsvermoeden. Hier zijn 1500 schademeldingen stilgelegd. In deze gebieden zijn nadere onderzoeken gedaan, door TNO, TU Delft en Deltares. IMG spreekt van ‘nieuwe inzichten’.
Met de wijzigingen wil het IMG de efficiency vergroten en haar kosten verlagen.

Wie zijn die experts van het IMG?
Het IMG heeft contracten gesloten met vier expertisebureaus die hun experts op pad sturen:
10BE, CED, DOG en NPC (NIVRE P&C). De vier bureaus hebben gezamenlijk zo’n 550 experts in het veld. Het grootste aantal experts werkt voor 10BE. 10BE bestaat uit tien bureaus, met meerdere experts die eerder voor NAM en CVW werkten. CED was vroeger mede-eigenaar van het CVW.

Wat houden de wijzigingen in?
Er zijn feitelijk vier wijzigingen aangekondigd:

  • Aanbod € 5.000 aan de randen
    Een particuliere eigenaar, die nog niet eerder fysieke schade heeft gemeld, kan kiezen voor de opname door de expert, óf een vast bedrag van € 5.000. Om voor dat laatste in aanmerking te komen is toezending van foto’s van schades voldoende; er vindt geen beoordeling plaats. 
  • Geen wettelijk bewijsvermoeden meer in gebieden 1 en 2
    Het gebied waar het wettelijk bewijsvermoeden van toepassing is wordt door het IMG ingeperkt tot het effectgebied van Huizinge (de rode lijn op het kaartje). Daardoor vallen de gebieden 1 in Drenthe en 2 in Groningen er voortaan buiten: De 1500 stilgelegde aanvragen in dit gebied krijgen waarschijnlijk een overlastvergoeding van € 1.000 aangeboden. Dit zal voor hen als mosterd na de maaltijd voelen, want sommige buren hebben wél een schadevergoeding ontvangen.
  • Wijzigingen beoordelingssystematiek
    De experts zijn onafhankelijk. Zij doen de beoordeling van de schade op basis van hun beroepskennis. Toch wil het IMG de experts ‘praktische handvatten’ aanbieden ter ondersteuning bij hun werk. Welke vorm dat gaat krijgen is nog niet bekend.
  • Aanpassing calculatiemodel
    De experts gebruiken een calculatiemodel dat per schade een vergoeding berekent. Daarin zit een opslag voor voorbereidende kosten. Deze voorbereidende kosten, noodzakelijk om het herstelwerk te kunnen uitvoeren, worden voortaan per ruimte één keer gecalculeerd. Het model gaat hierop aangepast worden, waardoor er gemiddeld per woning minder zal worden vergoed.

Wat vindt de Groninger Bodem Beweging van de wijzigingen?


Verkeerde afslag

Met de wijzigingen wil het IMG de efficiency van haar werk vergroten en de kosten verlagen.
Dat gaat echter ten koste van een rechtvaardige toepassing van het wettelijk bewijsvermoeden.
De Groninger Bodem Beweging heeft in mei het IMG gewaarschuwd om niet dit pad op te gaan. Niet de efficiency van het IMG of verlaging van de kosten moet centraal staan. Ruimhartig recht doen aan gedupeerde Groningers – dat behoort de missie van het IMG te zijn.

Trilling tool
Sinds de zomer van 2019 wordt toenemend gebruik gemaakt van de ‘trilling tool’ door de experts van het IMG. De ‘trilling tool’ stelt per individuele aardbeving een effectgebied vast. Dat gebruik is onwenselijk. De ‘trilling tool’ heeft namelijk twee grote nadelen.
Het leidt tot vooringenomenheid bij de expert. De expert beoordeelt de schade niet onbevangen. De expert ‘denkt zeker te weten’ dat de gaswinning niet de oorzaak is: het enige dat hij of zij dan nog hoeft te doen is de (andere) oorzaak, de evidente, aantoonbare en uitsluitende oorzaak, ‘er bij te zoeken’.
Verder koppelt de ‘trilling tool’ schade volkomen ten onrechte aan één aardbeving. Het cumulatieve effect, van meerdere geringe bevingen wordt niet meegenomen. Ook het ‘triggereffect’, waarbij een geringe beving de ‘trigger’ is van verergering van bestaande schade, wordt niet meegenomen. 

Niet leren van de geschiedenis
De gedachten van de GBB gaan terug naar de periode tot en met 2017. Destijds handelde de NAM de schademeldingen af, via het CVW. Ook de NAM werd toen geconfronteerd met een voortdurend toenemend aantal schademeldingen. NAM en CVW instrueerden de experts vervolgens aanvullend: ze kregen het ‘aardbevingshandboek’ van de NAM dat veel mogelijkheden bood om andere oorzaken te ‘vinden’. Ook gingen de experts bevooroordeeld op pad, want hen werd verteld dat aardbevingen alleen schade konden veroorzaken binnen een kleine cirkel om het epicentrum, het zogenaamde ‘effectgebied’. In 2015 en 2016 leidden de wijzigingen tot een toenemend aantal afwijzingen (zogenaamde C-schades). In de tweede helft van 2016 werd zelfs twee derde van alle schademeldingen afgewezen! Uiteindelijk stopte de NAM helemaal met de schadeafhandeling op 31 maart 2017 en werd de aansprakelijkheid afgekocht door duizenden vouchers van € 1.500 uit te delen. Het IMG lijkt dezelfde route te volgen.

Advies GBB over de keuze voor € 5.000
De GBB adviseert particuliere eigenaren om goed na te denken alvorens voor de vergoeding van € 5.000 te kiezen. In de eerste plaats omdat het moeilijk inschatten is hoe groot de schade écht is. In de tweede plaats met het oog op de toekomst. Als er later namelijk nieuwe schade is dan kan die weliswaar gemeld worden bij het IMG, maar het is onaannemelijk dat deze vergoed wordt. Pas bij een beving waarbij zeer grote trillingen worden gemeten zullen gemelde schades opnieuw worden gehonoreerd door het IMG. Eerder ontstonden ook grote problemen bij nieuwe schademeldingen na de vergelijkbare stuwmeerregeling.

Voor woningen binnen een straal van 20 km van Huizinge is het sowieso onverstandig om aanspraak te maken op de vaste vergoeding. Het IMG vermoedt namelijk dat de kosten voor schadeherstel van een woning in dit gebied bijna altijd hoger zullen uitvallen dan € 5.000.