Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) heeft gefaseerd de regeling voor immateriële schade opengesteld. Inwoners uit Zeerijp, Leermens en Eenum (postcodes 9912, 9913 en 9914) kunnen vanaf 15 november hun aanvraag via de website van het IMG indienen.
Wat is immateriële schade?
Als schade financieel te berekenen is, spreekt men van materiële schade (bijvoorbeeld de herstelkosten van de scheuren in de muur, of de nota van de psycholoog). Alle andere schade heet immateriële schade; het wordt ook wel smartengeld genoemd. Het gaat om leed en gederfde levensvreugde. De juridische term is ‘persoonsaantasting’. Immateriële schade is daarom hoogstpersoonlijk.
Hoe gaat het IMG de hoogte van de schadevergoeding vaststellen?
Het bedrag dat je zult ontvangen is persoonsgebonden. Het IMG gaat een regeling uitvoeren met vergoedingen in drie klassen: ‘persoonsaantasting’ (€ 1.500), ‘ernstige persoonsaantasting’ (€ 3.000) en ‘zeer ernstige persoonsaantasting’ (€ 5.000). In uitzonderlijke gevallen kan hiervan worden afgeweken. De vergoeding geldt per volwassene, kinderen die tot het gezin behoren krijgen een afgeleid bedrag. Het gaat weliswaar om een hoogstpersoonlijke beoordeling, maar bij die beoordeling gebruikt het IMG objectieve gegevens die aan de woning van de aanvrager gekoppeld zijn en die te maken hebben met de gaswinning. Alle woningen waar de aanvrager gewoond heeft sinds de beving van Huizinge (16 augustus 2012) tellen mee.
Voor de indeling in de drie klassen werkt het IMG met een model met vijf “bouwstenen”:
- Locatie
aantal aardbevingen meegemaakt; meeste ontwrichting sociale leven in de kern van het gebied - Veiligheid
is er een AOS (Acuut Onveilige Situatie) gehonoreerd; zit de woning in de versterkingsoperatie; is er verhuisd wegens onveiligheid - Fysieke schade
aantal schademeldingen bij NAM, CVW, TCMG of IMG; de hoogte van de toegekende schadevergoedingen - Afhandelingsduur van schademeldingen
hinder en overlast door traagheid bij afhandeling - Persoonlijke impact
met een gerichte vragenlijst kan de aanvrager nadere gegevens over de impact op het persoonlijke leven aangegeven worden; ook is een persoonlijk gesprek mogelijk
Op de achtergrond bepaalt een algoritme hoe elke bouwsteen meeweegt om tot de indeling in klassen te komen.
Aanvragen
Elke volwassene kan met DigiD aanvragen. De gegevens van de bouwstenen 1 tot en met 4 zijn zo veel mogelijk al ingevuld door het IMG, de aanvrager hoeft deze alleen te controleren en waar nodig te corrigeren of aan te vullen. Desgewenst kan de aanvrager bij bouwsteen 5 eigen argumenten naar voren brengen; het invullen van bouwsteen 5 is echter niet verplicht.
Winstwaarschuwing
Het IMG heeft twee ‘winstwaarschuwingen’ afgegeven. In de eerste plaats zijn de bedragen die in Nederlandse rechtbanken worden toegekend voor immateriële schade relatief laag. € 500 is soms al veel. Het is hier geen Amerika. Vandaar deze drie klassen. In de tweede plaats heeft het IMG benadrukt met deze regeling alleen de aansprakelijkheid van de NAM (als mijnbouwexploitant) af te wikkelen. De regeling biedt géén vergoeding voor het overheidsfalen in Groningen.
Wat vindt de Groninger Bodem Beweging?
De GBB verwacht niet dat deze regeling veel Groningers blij zal maken. Daarvoor zijn vier redenen:
- Veel afwijzingen
Door het stelsel van “bouwstenen” zullen veel aanvragers de laagste klasse niet “halen”, en afgewezen worden. Dit speelt bijvoorbeeld voor huurders, wanneer de woningcoöperatie verzuimd heeft tijdig fysieke schade te melden. En een aanzienlijk deel van de woningen in het gaswinningsgebied is van woningcoöperaties. Er zullen naar schatting enkele tienduizenden aanvragen gehonoreerd worden, terwijl er in het gaswinningsgebied toch meer dan 200.000 mensen wonen. Die vele afwijzingen, maar ook de toekenningen in te lage klassen, zullen mogelijk leiden tot bezwaar- en beroepsprocedures – met alle nare gevolgen die daar weer bij horen. - De uitkomst is ondoorgrondelijk
Waarom krijgt iemand € 3.000 en iemand anders met een vergelijkbaar verhaal € 1.500? Of wordt de ander zelfs afgewezen? Door het stelsel van bouwstenen en het algoritme zijn de uitkomsten oncontroleerbaar. Verschillen zijn onverklaarbaar. - De bedragen zijn te laag
Doordat het overheidsfalen niet meetelt (enkel de afwikkeling van de aansprakelijkheid van de NAM) in de regeling zullen veel Groningers deze bedragen ervaren als ‘een fooi’. De bedragen zijn niet serieus: opnieuw wordt aan de Groningers door de overheid geen recht gedaan, het bedrag zal in schril contrast staan met wat sommige Groningers - Te duchten levensgevaar wordt niet meegerekend
De GBB is van mening dat rekening moet worden gehouden met het feit dat in het verleden, maar nu nog steeds, de dreiging van een zware beving betekent dat levensgevaar te duchten is. Levensgevaar is immers de aanleiding geweest om over te gaan tot een grootscheepse versterkingsoperatie waarbij zo’n 27.000 woningen en tientallen scholen en zorginstellingen betrokken zijn. Dat aspect komt onvoldoende tot uiting in de systematiek en in hoogte van de vergoeding.
In 2020 heeft de Groninger Bodem Beweging aan het IMG een model voorgesteld met hogere vergoedingen, waar méér mensen gebruik van konden maken, en wat wél controleerbare uitkomsten zou opleveren. Helaas toonde het IMG hiervoor geen belangstelling.
Materiële vervolgschade
Let op! Er zijn veel voorbeelden van materiële gevolgschade: inboedelschade, tuinschade, inkomstenderving, omzetschade, fiscale kosten, zorgkosten (bijvoorbeeld van een psycholoog) en verhuiskosten. Al deze kosten staan dus los van de immateriële schadevergoeding! Zorg dat je deze kosten op een rijtje hebt en vraag voor deze materiële vervolgschade apart een vergoeding aan. Het aanvragen van vergoeding van dergelijke schade kan via een ‘aanvraag vergoeding schade door mijnbouw’ in het Mijn dossier via de website van het IMG. Klik hier voor meer informatie over materiële vervolgschade.