Ministerie van EZK maakt na jaren stukken openbaar

Bijna drie jaar geleden, op 8 november 2018, verzocht de GBB, met een beroep op de Wet Openbaarheid van Bestuur, om alle beschikbare informatie vanaf 1 januari 2018 die betrekking heeft op de zogenoemde HRA-methodiek van de NAM openbaar te maken. Het verzoek was gericht aan de minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en aan de Nationaal Coördinator Groningen (NCG). Naast onderzoeksrapporten vroegen wij ook andere schriftelijke stukken op, zoals correspondentie tussen de NCG en het ministerie van EZK.

Toentertijd achtte wij deze informatie belangrijk voor de versterkingsoperatie, het gaswinningsbesluit en het oordeel hierover bij de Raad van State. De GBB had namelijk ernstige twijfels over de toepassing van de HRA-methodiek. De methodiek werd ingezet door de NCG om huizen te prioriteren voor de versterkingsoperatie, en het aantal te versterken huizen leek hierdoor op een bepaald moment zeer laag uit te vallen. In de praktijk was echter al aangetoond dat sommige huizen die veilig werden verklaard door deze methode, in werkelijkheid onveilig waren.

Inmiddels zijn we een aantal jaren verder en is de situatie veranderd. In het jaarlijkse vaststellingsbesluit zien we dat er toegewerkt wordt naar het sluiten van de gaskraan. Hierdoor wordt de situatie in Groningen volgens de NCG veiliger, maar elk huis op de versterkingslijst wordt hoe dan ook afzonderlijk ‘doorgerekend’ en daarmee beoordeeld op veiligheid. De NCG gebruikt de nieuwste, hierop aangepaste NPR versie om aan de bouwnorm te voldoen. De tekortkomingen in het HRA-model zijn ruimschoots gebleken en de methodiek speelt geen grote rol meer in de versterkingsoperatie.

Toch is de GBB altijd blijven strijden voor het openbaar maken van de stukken. Zo sleepten wij minister Eric Wiebes tot tweemaal toe voor de rechter na het uitblijven van het volledig openbaar maken van de stukken, zoals je hier kunt lezen. Ook nu is nog niet alles openbaar gemaakt, en verwachten we nog documentatie van het ministerie van BZK (hier valt nu de NCG onder). De GBB vindt het een kwalijke zaak dat een ministerie niet transparant is. Hierdoor is het beleid van de minister oncontroleerbaar. Terwijl juist bij dit dossier, waar het vertrouwen van de bewoners al zo laag is, helderheid en openheid cruciaal is.

Hoewel het openbaar maken van de stukken nu als mosterd na de maaltijd voelt, lezen we een aantal interessante dingen. Vóór het besluit om de gaskraan dicht te draaien moesten daadwerkelijk alle huizen in het bevingsgebied volgens de oude bouwnorm (NPR versie 2015) versterkt worden om de veiligheid in Groningen te waarborgen. In februari 2018 was minister Eric Wiebes van plan om de gaswinning terug te brengen naar 12 miljard kuub. Dit bleek na ‘doorrekenen’ echter weinig uit te maken voor de veiligheid op lange termijn; alsnog dienden heel veel huizen in het bevingsgebied versterkt te worden. Een kostbare en onmogelijk operatie. We zien kort hierna dat Eric Wiebes eind maart 2018 besluit om de gaskraan helemaal dicht te draaien. Was zijn grootste motivatie voor het dichtdraaien van de gaskraan mogelijk de hoge kosten van de versterkingsoperatie?

Op 12 juli zijn de stukken openbaar gemaakt op de website van de Rijksoverheid. Iedereen kan nu alle documenten via deze link inzien.