Een aantal maanden geleden startte een onderzoek naar de sociale relaties en het gedrag van mensen in aardbevingsgebieden in Groningen.
Dat onderzoek is afgerond en een samenvatting van de resultaten wordt hieronder beschreven. Ook leden van de GBB hebben hier aan meegedaan.
Samenvatting onderzoek
Dit is een samenvatting van het onderzoek van de scriptie van Jacco Janssens met als
begeleider Dr. Giardini. Dit onderzoek is uitgevoerd om meer te weten te komen over de kracht van
gemeenschappen om te herstellen na rampen.
De voorgaande onderzoeken in gemeenschappen getroffen door rampen, laten zien dat de
reactie op natuurlijke rampen vaak erg positief is. Mensen helpen elkaar en herstellen de gemeenschap
samen. Dit behulpzame gedrag wordt veelal gezien na natuurlijke rampen. Mijn vraag was daarop: is
dit pro-sociale gedrag hetzelfde als de ramp niet natuurlijk is? Met andere woorden: zijn mensen net
zo behulpzaam na rampen die door mensen zijn opgewekt?
In dit onderzoek vergelijk ik het pro-sociale gedrag van individuen binnen en buiten
aardbevingsgebieden in Groningen. Bij deze vergelijking kijk ik naar de impact van de aardbevingen
op het vertrouwen in buurtgenoten en het vertrouwen in vreemden. Daarbij kijk ik naar de losstaande
invloed van sociale relaties op behulpzaam gedrag.
De studie is kwantitatief. De gegevens voor het onderzoek zijn middels een vragenlijst
verzameld. Zowel mensen binnen als buiten aardbevingsgebieden in de provincie Groningen hebben
de vragenlijst ingevuld. Het totaalaantal kandidaten voor de vragenlijst was 75 (dit is een laag aantal
en daarom is vervolgonderzoek nodig om de resultaten van dit onderzoek te bevestigen).
Mensen die aardbevingen hebben ervaren lijken zich niet verschillend te gedragen van mensen
die geen aardbevingen hebben meegemaakt, ook niet tegenover de overheid of tegenover vreemden.
Er is echter wel een verschil als we kijken naar de ervaren schade. Mensen die meerdere malen schade
hebben ondervonden gedragen zich minder pro-sociaal. Dit wil zeggen dat zij eerder geneigd zijn zich
meer bezig te houden met zichzelf. Het vertrouwen in buurtgenoten is hoger in de getroffen gebieden.
Het vertrouwen in vreemden en in de overheid is lager in de aardbevingsgebieden. De gegevens die
wij hebben verzameld laten echter niet zien dat het verlies van vertrouwen in vreemden en de overheid
leidt tot egoïstischer gedrag. Naast het vertrouwen is de invloed van sociale relaties ook bekeken. Uit
de verzamelde gegevens blijkt dat het hebben van meer goede vrienden leidt tot egoïstischer gedrag,
hoewel dit tegen de verwachtingen is. Het hebben van relaties met mensen van niet gelijke
karakteristieken en de deelname aan activiteiten waar autoriteiten bij zijn betrokken bleken niet van
invloed op het pro-sociale gedrag.
We zijn erg blij dat we een redelijk aantal deelnemers hebben kunnen werven voor het
onderzoek naar de door mensen opgewekte aardbevingen in Groningen. Desondanks is de hoeveelheid
gegevens te klein om strakke conclusies te trekken over dit onderwerp. We zullen in de toekomst vol
enthousiasme door blijven werken aan dit belangrijke onderwerp.
Jacco Janssens, 2020